💫
Zamanın Kısa Tarihi Friday, July 7, 2017
Zaman kavramının kendisi ne kadardır hayatımızda ve ne zamandan beri bizi yönetiyor?
Zaman konusuna felsefeden metafiziğe kadar birçok yaklaşım olsa da genel olarak üzerine konuştuğumuz fiziksel zaman oluyor ve ona ait kavramlar zihnimizde beliriyor. Saatler, dakikalar ve hatta saniyeler üzerinden tüm hızıyla hayatımıza yön veren zaman kavramının kendisi ne kadardır hayatımızda ve ne zamandan beri bizi yönetiyor?
1. Elde edilen verilere göre Babil ve Mısırlıların günümüzden en az 5.000 yıl önce zamanı bir şekilde ölçmeye başladıklarını, özellikle ekim ve hasat zamanlarını düzenlemek için takvim geliştirdiklerini ortaya koyuyor.
Mısırlılar ilk olarak yılı ölçmüş ve buna ulaşmak için gece-gündüz döngüsünü izleyerek Nil nehrinin taşma zamanını hesaplama yöntemleriyle “yıl” kavramına ulaşmışlar. Yılın en uzun gününü ve en parlak yıldız olan Sirius’un Güneş’ten önce ufukta göründüğünü tespit etmişler. Nil nehrinin bunun gibi birçok bilim alanına verdiği ilhamı düşündüğümüzde bilimin Nil’e çok şey borçlu olduğunu söyleyebiliriz.
2. Nehrin tarım alanlarını sulamada tek kaynak ve bölge halkının tüm yaşamının bu nehre bağlı olması nehrin kontrol edilebilmesini gerektiriyordu. Belirli dönemlerde taşan nehrin taşma zamanını önceden bilmeye yönelik yapılan bu gözlemler sonunda Mısırlılar üç döngüye ulaştı;
• Dünya’nın karanlığını ve aydınlığını karakterize eden Güneş günü,
• Ay’ın tam bir devinimine göre hesaplanan süre Kameri ay,
• Mevsim değişikliklerine göre kurulan Güneş yılı.
Diyebiliriz ki zaman, insanlık tarihinin karşılaştığı en eski; fakat en az idrak edilebilmiş kavramlarından biri. Şu anki teknolojinin bile açıklayamadığı birçok soru hala cevap bekliyor. Özellikle, zamanın evrenin yapısında olan bir olgu mu yoksa yaşamın düzene sokulması için sadece matematiksel bir araç mı olduğu sorusu, zamanın keşfedildiği antik dönemden “görelilik teorisi”ne gelinceye kadar bilim insanları ve filozoflar arasında önemli tartışmalara konu oldu. Zamanın ne olduğuna dair kesin bir cevap veremiyor olsak bile ünlü şair Henry Austin Dobson’ın dillendirdiği gibi: “Zaman geçer derler, fakat heyhat… Zaman durur geçen biziz.”
• Ay’ın tam bir devinimine göre hesaplanan süre Kameri ay,
• Mevsim değişikliklerine göre kurulan Güneş yılı.
Diyebiliriz ki zaman, insanlık tarihinin karşılaştığı en eski; fakat en az idrak edilebilmiş kavramlarından biri. Şu anki teknolojinin bile açıklayamadığı birçok soru hala cevap bekliyor. Özellikle, zamanın evrenin yapısında olan bir olgu mu yoksa yaşamın düzene sokulması için sadece matematiksel bir araç mı olduğu sorusu, zamanın keşfedildiği antik dönemden “görelilik teorisi”ne gelinceye kadar bilim insanları ve filozoflar arasında önemli tartışmalara konu oldu. Zamanın ne olduğuna dair kesin bir cevap veremiyor olsak bile ünlü şair Henry Austin Dobson’ın dillendirdiği gibi: “Zaman geçer derler, fakat heyhat… Zaman durur geçen biziz.”
Kaynaklar:
bilim
Yorumlar
Yorum yapmak için lütfen giriş yapınız.