fisher ve arkadaşları ayrılık acısı çeken beyinde neler olup bittiğini incelemek adına, ortalama 21 ay sürmüş olan ilişkileri sonucunda yakın zamanda partnerleri tarafından terkedilmiş olan 15 erkek ve kadın katılımcının beyinlerini fmri teknolojisini kullanarak inceliyorlar. tüm katılımcıların ortak özelliği ise ayrılık sonrası duygularını kontrol edemediklerini, hala eski partnerlerine mesaj atma/arama hissi duyduklarını ve yeniden birlikte olabilmek için pek çok yol denediklerini belirtmeleri veya ayrılık sonrası tamamen vazgeçmiş/depresif bir duygu durumu içerisinde bulunmaları. aci bölgelerİ: anterior insula: beyinde fiziksel acı ile ilişkilendirilen bir parça. ayak parmağınızı çarptığımızda duyduğumuz acıyla, sevgi beslediğimiz biri tarafından terkedilmenin (reddedilmenin) verdiği acının beynimizde aynı alanı paylaşmasını büyüleyici. anterior cingulate cortex: bu bölge, beyinde duygu düzenlemeden sorumlu. bizi rahatsız eden, alıştığımızın dışında bir durumla karşılaştığımızda aktivasyonu artıyor. aynı zamanda “sosyal acı” ile ilişkilendiriliyor. örneğin sosyal dışlanma deneylerinde bolca kullanılan “sanal top fırlatma oyunu” esnasında beyinleri görüntülenen ve oyunda kendisine top atılmayarak “dışlanan” katılımcılarda da bu bölgenin yüksek düzeyde aktivasyon gösterdiği gözlemleniyor. ödül bölgelerİ:
ventral tegmental area (vta): aşkın ilk evresi... İşte o çılgın aşık evrede ilk kez kendisini gösteren motivasyon, zevk ve bağımlılık sistemlerinin baş rol oyuncularından vta “ne yazık ki” ayrılık acısında da bizimle birlikte. neden ne yazık ki diyorum? çünkü bizim sevdiğimiz kişiden öyle kolay kolay kopamayışımızın, onu unutmamızın zaman almasının sebebi de büyük oranda beynimizin “o”nu hala ödülle ilişkilendiriyor olmasından kaynaklanıyor. nucleus accumbens: yine aşkın ilk evresinden hatırlayacağımız nucleus accumbens de ayrılık acısında iş başı yapanlardan. hatırlayalım, bu bölge de beynimizin zevk ve bağımlılık merkezlerinden biriydi. o da vta gibi, kendisine zevk veren bir uyaranla karşılaştığında onu tekrar isteme, onu elde etme yönünde odaklanma ve motivasyon sağlıyordu. aynı zamanda büyük kayıplardan kaçınma veya büyük kazançlar elde edebilmek adına büyük riskler almaktan da sorumluydu.
araba kullanırken radyoda birden eski partnerinizle dinlemeyi, birlikte dans etmeyi sevdiğiniz şarkının çalmaya başlaması da sizi bu yüzden bu denli sarsıyor. çünkü bu şarkı ve beraberinde gelen, o an partnerinizle birlikte olmaktan duyduğunuz mutluluk, ona sarılmak, elini tutmak, dans etmek vb. tüm aktiviteler beyinde ödülle ilişkilendirilmiş durumda. nucleus accumbens‘in de büyük kayıplardan kaçınmak (ayrılığın önüne geçme) ve büyük kazançlar elde edebilmek (partneri “geri kazanma”) adına sizi harekete geçirme görevi uyarınca, içinizden bir ses “hadi ara onu, sesini duy, mesaj at. bir şey yap! hemen yap!” diye sizi dürtüklemeye başlıyor. ventral pallidum: temelde bir zevk bölgesi olmasının yanı sıra çayır fareleri (prairie voles) ile yapılan çalışmalarda bu bölgede gözlemlenen aktivasyonun derin bağlanma ile ilişkili olduğu yönünde bazı sonuçlara ulaşılmış.
aci bölgelerİ:
anterior insula: beyinde fiziksel acı ile ilişkilendirilen bir parça. ayak parmağınızı çarptığımızda duyduğumuz acıyla, sevgi beslediğimiz biri tarafından terkedilmenin (reddedilmenin) verdiği acının beynimizde aynı alanı paylaşmasını büyüleyici.
anterior cingulate cortex: bu bölge, beyinde duygu düzenlemeden sorumlu. bizi rahatsız eden, alıştığımızın dışında bir durumla karşılaştığımızda aktivasyonu artıyor. aynı zamanda “sosyal acı” ile ilişkilendiriliyor. örneğin sosyal dışlanma deneylerinde bolca kullanılan “sanal top fırlatma oyunu” esnasında beyinleri görüntülenen ve oyunda kendisine top atılmayarak “dışlanan” katılımcılarda da bu bölgenin yüksek düzeyde aktivasyon gösterdiği gözlemleniyor.
ödül bölgelerİ:
ventral tegmental area (vta): aşkın ilk evresi... İşte o çılgın aşık evrede ilk kez kendisini gösteren motivasyon, zevk ve bağımlılık sistemlerinin baş rol oyuncularından vta “ne yazık ki” ayrılık acısında da bizimle birlikte. neden ne yazık ki diyorum? çünkü bizim sevdiğimiz kişiden öyle kolay kolay kopamayışımızın, onu unutmamızın zaman almasının sebebi de büyük oranda beynimizin “o”nu hala ödülle ilişkilendiriyor olmasından kaynaklanıyor.
nucleus accumbens: yine aşkın ilk evresinden hatırlayacağımız nucleus accumbens de ayrılık acısında iş başı yapanlardan. hatırlayalım, bu bölge de beynimizin zevk ve bağımlılık merkezlerinden biriydi. o da vta gibi, kendisine zevk veren bir uyaranla karşılaştığında onu tekrar isteme, onu elde etme yönünde odaklanma ve motivasyon sağlıyordu. aynı zamanda büyük kayıplardan kaçınma veya büyük kazançlar elde edebilmek adına büyük riskler almaktan da sorumluydu.
araba kullanırken radyoda birden eski partnerinizle dinlemeyi, birlikte dans etmeyi sevdiğiniz şarkının çalmaya başlaması da sizi bu yüzden bu denli sarsıyor. çünkü bu şarkı ve beraberinde gelen, o an partnerinizle birlikte olmaktan duyduğunuz mutluluk, ona sarılmak, elini tutmak, dans etmek vb. tüm aktiviteler beyinde ödülle ilişkilendirilmiş durumda. nucleus accumbens‘in de büyük kayıplardan kaçınmak (ayrılığın önüne geçme) ve büyük kazançlar elde edebilmek (partneri “geri kazanma”) adına sizi harekete geçirme görevi uyarınca, içinizden bir ses “hadi ara onu, sesini duy, mesaj at. bir şey yap! hemen yap!” diye sizi dürtüklemeye başlıyor.
ventral pallidum: temelde bir zevk bölgesi olmasının yanı sıra çayır fareleri (prairie voles) ile yapılan çalışmalarda bu bölgede gözlemlenen aktivasyonun derin bağlanma ile ilişkili olduğu yönünde bazı sonuçlara ulaşılmış.
kaynak : https://eceaybikeala.com/2019/02/05/ayrilik-acisi-...